در نوبت های قبلی عوامل مدیریتی و عمران و خدماتی مؤثر در عدم توسعه و پیشرفت شهرستان و زمینه هایی که به نظر می رسد باید برای آنها برنامه ریزی و کار صورت گیرد برشمرده شد و در مطلب پیش رو به دو عامل فرهنگی و اجتماعی و تحمیلی یا برونی می پردازیم.

عوامل فرهنگی و اجتماعی

بی شک از عوامل توسعه و پیشرفت یک منطقه که چهره ای پنهان دارد و می تواند هم نقش پیش برنده و هم نقش بازدارنده و مانع را داشته باشد عوامل فرهنگی، اجتماعی و تفکرات نهفته پشت آنها می باشد اگر مدیریت شناخت صحیح از نیازها داشته باشد و آمادگی اجرای طرح ها را هم داشته باشد و تخصص لازم وجود داشته باشد و پول و بودجه هم باشد ولی به عوامل فرهنگی توجه نشود و ساکنین خود به ضرورتهای اجرای آن طرح ها نرسیده باشند انتظار عقب ماندگی و درجا زدن انتظار بی جا و دور از عقل و واقعیت نمی باشد شاید منوط کردن وقوع تغییرات و تحولات به خواست و اراده مردم در قرآن مجید اهمیت موضوع را نشان دهد، شناسایی و باز شماری این عوامل در برنامه ریزی طرح های توسعه و اجرای آنها نقش کلیدی خواهد داشت و باید توجه کرد بسیاری از عدم توسعه ها ناشی از نامناسب بودن زمینه های فرهنگی و آماده نکردن بسترهای فرهنگی کارها می باشد که با کمی دقت می توان نمونه هایی از آن را در تاریختچه صد ساله اخیر شهر و نیز اکنون یافت از جمله مقاومت هایی که در احداث خیابان های چهار گانه شهر صورت می گرفته و مشکلاتی که برای اجرای آن طرح ها به وجود نیامده و یا ساخت و سازهایی نامناسب به ویژه در برخی محلات که در حال حاضر ادامه دراد.

این عوامل عبارتند از:

تاریخچه طولانی شهرستان و وجود محلات جداگانه و فرهنگ های مختلف

سنتی بودن مردم و تغییر بافت جامعه از روستایی به شهری

شکسته شدن مرزهای محله و محیط و خانواده و باز شدن محیط برخورد و تقابل با فرهنگ های دیگر

عدم آشنایی با قوانین و مقررات شهرنشینی و حقوق شهروندی جدید و سنتی عمل کردن برخی ساکنین

قانون گریزی، پرخاشگری، عدم رعایت حقوق دیگران و آشنا نبودن با حقوق خود

نداشتن مهارتهای ارتباطی لازم جهت زندگی شهری

از بین رفتن مشاغل سنتی مثل کشاورزی و دامداری و توسعه بیکاری

باقیمانده رسوبات و تفکرات زندگی قبلی مثل تعصبات محلی و محلی گرایی و افتخار و پافشاری روی ضد ارزش ها و فرهنگ های منسوخ و تاریخ گذشته و نداشتن ظرفیت تغییر و اصلاح رفتارها

سیاست زدگی و غلبه تفکرات سیاسی بر آباد گری و عمران و منافع اکثریت مردم

تفکرات حاشیه ای و سطحی در برخورد با معضلات و مشکلات شهر به جای ریشه یابی آنها

مهاجرت پذیری و حضور خرده فرهنگ های مهاجرین در شهر

مشکلات فرهنگی و اجتماعی عمومی و مشترک با مناطق دیگر مثل بیکاری، اعتیاد، طلاق، فقر، عدم ارتباط و روابط سالم خانوادگی، ظهور و توسعه وسائل ارتباط جمعی مانند ماهواره، اینترنت و گوشی های همراه و نداشتن فرهنگ و آموزش های لازم در استفاده از آنها که سبب بروز ضد هنجارهایی رد کلام و پوشش و رفتار و روابط مردم می شود.

فراوانی استفاده موتورسیکلت و دسترسی آسان نوجوانان و جوانان به این وسیله نقلیه که خود می تواند زمینه برخی ناهنجایها و معضلات شود.

عدم رعایت ظواهر مناسب شهرنشینی در پوشش و کلام توسط برخی افراد

هیجان زدگی و شعاری بودن در برخورد با پدیده ها و مناسبت های اجتماعی

مهاجرت سرمایه های فکری و مادی از شهرستان و ورود مهاجرین جویای کار و بردن سرمایه به شهرستان

گسترش ضد تبلیغها و نسبت های ناروای دیگران نسبت به شهر به رفتارها و عکس العمل های نادرست برخی ساکنین

همانطور که ملاحظه فرمودید عوامل فرهنگی و اجتماعی بسیار زیاد و پیچیده و تاثیر گذار می باشند که موشکافی و تجزیه و تحلیل آنها مد نظر صاحب نظران و متولیان امور از جمله شورای فرهنگی عمومی شهرستان، ارشادو معاونت تربیتی آموزش و پرورش و موسسات آموزش عالی و فرهنگی شهرستان و هنرمندان و نهادهای فرهنگی لازم است قرار گیرد و مورد توجه ویژه باشد.

عوامل بیرونی یا تحمیلی یا جغرافیایی و فراشهری

نسبت دادن عدم توسعه شهرستان به عوامل چهارگانه قبلی به دور از انصاف و عدالت است چرا که بسیاری از مشکلات و معضلات شهرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی و عوامل خارجی می باشد که به آنها اشاره می شود ولی نباید از آنها برای فرافکنی و توجیه عقب ماندگی و دست روی دست گذاشتن و نیز ایجاد حساسیت های بی مورد در ساکنین شهر و ایجاد تنش بهره جست بلکه با دید باز با آنها برخورد کرد و توجه مقامات استانی و مسؤولین به آن عوامل جلب شود.

نزدیکی به اصفهان که ضمن امتیاز بودن تهدیدهای زیادی برای شهرستان به وجود آورده است. از جمله سرریز مشکلات جمعیتی و ترافیکی و محیط زیستی به خمینی شهر و ممانعت در توسعه مراکز خدماتی و فروشگاهی در شهرستان

احاطه شهر توسط مراکز صنعتی و آلاینده چون پالایشگاه، نیروگاه که معضلات زیادی برای شهر ایجاد کرده و عوارض آلایندگی هم پرداخت نمی کنند و یا بر سر پرداخت آن چالش ایجاد می کنند.

وجود مراکز آموزشی مثل دانشگاه صنعتی در خمینی شهر و تصرف زمین های وسیعی از آن و عدم پرداخت عوارض و عدم همکاری در طرح های عمرانی در شهرستان و تافته جدا بافته دانستن خود که وجود چنین مرکز عظیم علمی و افتخار آفرینی در این شهرستان باید نقش و تاثیر خود را در توسعه آن داشته باشد نه اینکه خود یک عامل بازدارنده توسعه شهر باشد

وجود پادگان های نظامی در شهر که مشکلات و معضلات خاص خود را به دنبال دارد

ایجاد و رواج ذهنیت های نادرست از مردم شهر به وسیله عوامل خارج شهر

همراه و هماهنگ نبودن مرکز استان و شهرداریهای نواحی مختلف شهر اصفهان مجاور با شهرستان و نیز نهاد آموزشی و نظارت مستقر در شهر در توسعه و پیشرفت خمینی شهر

تصرف و جدا کردن زمین های مرغوب شهر و بعضا اجازه بهره برداری از زمین های شهر بدون دادن عوارض به شهرستان

مشخص نبودن حد و حدود مرزهای خمینی شهر و اصفهان و تفاوت در بهره وری از زمین های همجوار

محدودیت سرزمینی و عدم امکان ایجاد شهرک های صنعتی وابسته به شهرستان

شریک  نبودن در عوارض و مالیاتهایی که سرمایه گذاران خمینی شهری در شهرک های صنعتی حسین آباد، محمود آباد، چرم شهر، ویلاشهر و رضوان شهر انجام داده اند که عملا شهرستان را از درآمد افراد سرمایه گذار و پولدار محروم می کند.

تحمیل هزینه حمل و نقل مهاجران از شهرستان به اصفهان و بالعکس بدون اینکه منشأ پرداخت عوارض و یا سرمایه گذاری در شهرستان باشند (شهر خوابگاهی)

محرومیت از استفاده از گردشگاه های طبیعی و آباء و اجدادی مثل چشمه های حسن و حسین و خرم دره و چشم داشت به تصرف مابقی مانند چشمه لادر

عدم همکاری زمین شهری در توسعه و آبادی منظر یه و نیز پرداخت بدهی ها

عدم توازن طرح های توسعه شهر اصفهان با خمینی شهر و نادیده گرفتن شهرستان در طرح های عمده اصفهان

آنچه بیان شد معضلات و مشکلات بدون توجه به تجزیه و تحلیل و ریشه یابی آنها بود، پرواضح است که مسؤولین و مدیران باید به امکانات و امتیازات مختلف شهرستان هم به منظور حل معضلات و هم برنامه ریزی ها توجه داشته باشند. در ادامه به امتیازات و امکانات شهرستان پرداخته خواهد شد.

ادامه مطلب درشماره 4