یادگیری مشاهده ای چیست؟

ارسال در بهداشت

 

salamat-khanevadeاشکالی که در بین ما والدین و همچنین مربیان و مروجین و آمرین و حتی مسوولین و مدیران شایع است این است که اغلب سعی می کنیم از طریق سخنرانی و خطابه و نصیحت کودکان و نوجوانان و جوانان را به کارهای خوب امر و از کارهای بد نهی کنیم و راه و روش نشان آن ها بدهیم اما غافل از اینکه دو صد گفته چون نیم کردار نیست.

 

روانشناسان و جامعه شناسان معتقدند که کودکان و نوجوانان و جوانان رفتارهای پدر و مادر، معلمان مربیان و مسوولین و آمرین به معروف را مشاهده می کنند و بر اساس آن عمل می نمایند، در واقع یادگیری آنها از طریق مشاهده می باشد و آنچه را می بینند فرا گرفته و طبق آن عمل می کنند و این مجموعه رفتارها می باشد که فرهنگ و بینش آنها را تشکیل می دهد به این نوع یادگیری، یادگیری مشاهده ای گفته می شود که نقش مهمی در رفتار های انسان دارد به همین دلیل بهترین روش آموزش رفتارهای سالم و مناسب آن است که والدین و مربیان خود به رفتارهای سالم بپردازند تا فرزندان هم از آنها عملا بیاموزند.

این در حالی است که بسیاری از والدین از جمله در شهرستان ما که به شدت نگران مصرف مواد، بی بند و باری، پرخاشگری، بی نظمی، بد زبانی و فحاشی، رفتارهای قانون گریز فرزندان خود هستند تلاش می کنند از طریق صحبت نصیحت، سخنرانی، تهدید، آنها را متوجه خطاهای خود کنند و اکثرا خسته و ناتوان و ناامید می شوند به نظر می رسد راه حل مناسب در چنین مواردی این است که به رفتارها و رویه های خود مراجعه کنیم و ببینیم آیا اشکال در رفتار و اعمال خود ما نیست و از خود سوال کنیم چگونه می شود من مثلا زباله پراکنی کنم قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی را زیر پا بگذارم در مجالس  و محافل به هر شکل شرکت کنم گرایش به دود و غیره داشته باشم و به فرزندم بگویم این کار ها بد است، تو انجام نده.

موثرترین روش تربیتی این است که والدین و مربیان به جای سخنرانی و نصیحت سعی کنند الگو و مدل مناسب و خوبی برای فرزندان و افراد تحت تکفل خود باشند چرا که فرزندان و دانش آموزان به کارهای والدین و مربیان خود توجه دارند و آنها را عملا می آموزند و به همین علت باید تمرین و دقت کرد که رفتار های سالم از خود نشان بدهیم تا در اعمال افراد تحت تعلیم خویش تاثیر داشته باشیم چرا که چشم های آنها از گوشهایشان قوی تر است و به آنچه می بینند عمل می کنند تا آنچه می شنوند.

بی توجهی به اصل ذکر شده رمز پایداری و مزمن شدن ناهنجاریها و مشکلات در جوامع از جمله شهرستان ما می باشد، ناهنجاریهای چون قانون ستیزی، پرخاشگری، فحاشی و نزاع، اعتیاد و عدم رعایت قوانین و حقوق شهروندی شهروندان، نادیده گرفتن حریم ها و حقوق دیگران که جلوه های آنها را در ترقه دری، آنفلوآنزای موتوری، زباله پراکنی، غیبت، افترا، پوشش های نامناسب، «سد معبر»، بوق زبانی، تابلو پریشی، شلختگی، بد زبانی، آلودگیهای صوتی هنگام مراسم گوناگون قطعا از طریق یادگیری مشاهده ای گسترش و شیوع پیدا کرده است به گونه ای که گاه انتقاد و ایراد و مزمت از آنها غیر عادی می نماید و رفتار به آنها عادی و طبیعی است.

لذا به نظر می رسد اگر بخواهیم عملا در جهت بهبود رفتارهای نامناسب در جامعه قدم برداریم ابتدا باید با خود در جایی و شرایطی مناسب تنهایی گزینیم و کلاه خود را قاضی قرار دهیم و اشکالات رفتاری خود را کشف کنیم و تغییر دهیم خود بخود دیگران تحت تاثیر قرار خواهند گرفت با این تفاسیر حال می توان فهمید که چرا وقتی کسی به حضرت رسول (ص) مراجعه کرد که فرزند او را نصیحت کند که خرما نخورد، حضرت به دلیل این که خود مشغول خرما خوردن بود فرمود برو و فردا بیا تا چنین کنم.